Królewscy Rorantyści


Rorantyści wpisali się w nurt kultury Europy XVI i XVII wieku. Okres ten, zwany epoką humanizmu, nawiązywał świadomie do kultury epoki helleńskiej, która dążyła do osiągnięcia doskonałości w sztuce. W myśl tych idei światły król polski Zygmunt I Stary postanowił się wpisać w historię kultury polski przez stworzenie pomnika sztuki jakim miała być jego kaplica nagrobna w katedrze wawelskiej. Jej powstanie miało zrealizować ideę syntezy różnych sztuk: architektury, rzeźby, malarstwa i muzyki w jedną harmonijną doskonałą całość. Do realizacji tego pomysłu powołał wybitnych europejskich artystów, którzy w ten sposób stali się w historii naszej kultury świadkami obecności Polski w nurcie kultury Europy. Szczególną rolę miała w tym przedsięwzięciu odegrać muzyka, z natury swojej ulotna, której trwałe istnienie musi się opierać na ustawicznym powoływaniu jej do życia. Stąd też król powołał aktem fundacyjnym Kolegium Rorantystów i powierzył mu obowiązek codziennego śpiewania w jego kaplicy mszy roratniej „po wsze czasy”. Powołanie dożycia Kolegium Rorantystów było nie tylko potwierdzeniem przynależności Polski do nurtu kultury europejskiej, ale również wniesieniem do niej nowych wartości artystycznych o najwyższym walorze.
Rorantyści przez pierwszy okres swego istnienia stanowili zespół narodowy złożony z artystów będących nie tylko księżmi-śpiewakami, ale też kompozytorami (Krzysztof Borek, Tomasz Szadek, Bartłomiej Pękiel, Marcin Paligon, Grzegorz Gerwazy Gorczycki). Niezależnie od wykonywania utworów polskich twórców, wykonywali oni muzykę czołowych kompozytorów ówczesnej Europy, jak Giovanni da Palestrina, Orlando di Lasso, Pierre Certon i inni. Bogate życie kulturalne sławnego ośrodka europejskiego jakim był Kraków przyciągało na Wawel artystów z innych krajów, niektórzy z nich weszli nawet do grona Rorantystów, zastrzeżonego zasadniczo dla Polaków (np. Annibale Orgas).
Rorantyści odegrali ogromną, ważką rolę w życiu kulturalnym Polski i Europy. Spuścizna, ocalała po nich, świadczy o ich wielkości jako niepowtarzalnym zjawisku artystycznym w życiu Europy.


Królewscy Rorantyści – męski zespół wokalny, założony i prowadzony przez Stanisława Gałońskiego, poświęcający się kultywowaniu spuścizny muzycznej historycznego zespołu działającego przy królewskiej katedrze na Wawelu w Krakowie przez ponad 300 lat. Królewska Kapela Rorantystów (Capella Regia Rorantistarum) została powołana aktem fundacyjnym przez światłego władcę i mecenasa sztuki, króla Zygmunta I Starego w 1540 r. Skupiała śpiewaków będących zarazem wybitnymi kompozytorami. Ich twórczość, zachowaną w Archiwum Katedralnym, od kilkudziesięciu lat uprawia współczesny zespół Królewscy Rorantyści. Występował w wielu krajach Europy, w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Dokonał nagrań płytowych, radiowych i telewizyjnych.
Królewscy Rorantyści wykonują przede wszystkim utwory roranckie, ale mają również w repertuarze utwory o charakterze okazjonalnym i świeckim (kolędy, pieśni patriotyczne, romantyczne i in.)


Stanisław Gałoński studiował u wybitnych polskich dyrygentów – Witolda Krzemieńskiego i Bohdana Wodiczki. Był również studentem muzykologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów został dyrygentem w Filharmonii, a następnie w Operze Krakowskiej.
Jest prekursorem w dziedzinie wykonawstwa dawnej muzyki w Polsce. W 1960 roku założył Capellę Bydgostiensis, pierwszy zespół dawnych instrumentów z zespołem madrygalistów. W 1970 roku założył Capellę Cracoviensis, wykonującą muzykę różnych epok. Stanisław Gałoński powołał również do życia zespół Rorantystów, nawiązujący do tradycji Kapeli Roranckiej, ufundowanej przez króla Zygmunta Starego w 1540 roku, która działała przez ponad 300 lat w katedrze królewskiej na Wawelu.
Stanisław Gałoński jest animatorem życia muzycznego. Stworzył i przez 15 lat prowadził Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej. Od 1976 roku jest dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu „Muzyka w Starym Krakowie”, którego jest założycielem.
Obok muzyki dawnych epok, wykonuje muzyką współczesną, lansując szczególnie utwory polskich kompozytorów. Wielu z nich dedykowało mu swoje utwory.
Stanisław Gałoński koncertował w większości krajów Europy (również w Watykanie, dla Ojca św. Jana Pawła II i Kurii Rzymskiej), wielokrotnie w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Japonii, Chinach i Korei. Dokonał wielu nagrań radiowych, płytowych, filmowych i telewizyjnych, w tym pomnikowego nagrania wszystkich dzieł Mikołaja Zieleńskiego Offertoria i Communiones na siedmiu CD, które otrzymało 2 nagrody Fryderyk i trzy nominacje do tej nagrody, jak również nominację do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej, oraz 3 nagrody Grand Prix International Orphée d’Or od Académie du Disque Lyrique w Paryżu.
Jest założycielem Fundacji Capella Cracoviensis, której celem jest budowa sali koncertowej w Krakowie i działalność na rzecz promocji polskiej kultury muzycznej.  
Odznaczony orderem Ministra Kultury Gloria Artis, orderem papieskim Pro Ecclesia et Pontifice nadanym przez Jana Pawła II za zasługi w dziedzinie muzyki kościelnej, oraz medalem Cracoviae Merenti za zasługi dla życia muzycznego Krakowa.

Królewscy Rorantyści
c/o Fundacja Capella Cracoviensis
Plac Na Groblach 7
31-101 Kraków
krolewscy.rorantysci@fundacjacc.pl