Rorantyści
wpisali się w nurt kultury Europy XVI i XVII wieku. Okres ten, zwany
epoką humanizmu, nawiązywał świadomie do kultury epoki helleńskiej,
która dążyła do osiągnięcia doskonałości w sztuce. W myśl tych idei
światły król polski Zygmunt I Stary postanowił się wpisać w historię
kultury polski przez stworzenie pomnika sztuki jakim miała być jego
kaplica nagrobna w katedrze wawelskiej. Jej powstanie miało zrealizować
ideę syntezy różnych sztuk: architektury, rzeźby, malarstwa i muzyki w
jedną harmonijną doskonałą całość. Do realizacji tego pomysłu powołał
wybitnych europejskich artystów, którzy w ten sposób stali się w
historii naszej kultury świadkami obecności Polski w nurcie kultury
Europy. Szczególną rolę miała w tym przedsięwzięciu odegrać muzyka, z
natury swojej ulotna, której trwałe istnienie musi się opierać na
ustawicznym powoływaniu jej do życia. Stąd też król powołał aktem
fundacyjnym Kolegium Rorantystów i powierzył mu obowiązek codziennego
śpiewania w jego kaplicy mszy roratniej „po wsze czasy”. Powołanie
dożycia Kolegium Rorantystów było nie tylko potwierdzeniem
przynależności Polski do nurtu kultury europejskiej, ale również
wniesieniem do niej nowych wartości artystycznych o najwyższym walorze.
Rorantyści przez pierwszy okres swego istnienia stanowili zespół
narodowy złożony z artystów będących nie tylko księżmi-śpiewakami, ale
też kompozytorami (Krzysztof Borek, Tomasz Szadek, Bartłomiej Pękiel,
Marcin Paligon, Grzegorz Gerwazy Gorczycki). Niezależnie od wykonywania
utworów polskich twórców, wykonywali oni muzykę czołowych kompozytorów
ówczesnej Europy, jak Giovanni da Palestrina, Orlando di Lasso, Pierre
Certon i inni. Bogate życie kulturalne sławnego ośrodka europejskiego
jakim był Kraków przyciągało na Wawel artystów z innych krajów,
niektórzy z nich weszli nawet do grona Rorantystów, zastrzeżonego
zasadniczo dla Polaków (np. Annibale Orgas).
Rorantyści odegrali ogromną, ważką rolę w życiu kulturalnym Polski i
Europy. Spuścizna, ocalała po nich, świadczy o ich wielkości jako
niepowtarzalnym zjawisku artystycznym w życiu Europy.
Królewscy Rorantyści
– męski zespół wokalny, założony i prowadzony
przez Stanisława Gałońskiego, poświęcający się kultywowaniu spuścizny
muzycznej historycznego zespołu działającego przy królewskiej katedrze
na Wawelu w Krakowie przez ponad 300 lat. Królewska Kapela Rorantystów
(Capella Regia Rorantistarum) została powołana aktem fundacyjnym przez
światłego władcę i mecenasa sztuki, króla Zygmunta I Starego w 1540 r.
Skupiała śpiewaków będących zarazem wybitnymi kompozytorami. Ich
twórczość, zachowaną w Archiwum Katedralnym, od kilkudziesięciu lat
uprawia współczesny zespół Królewscy Rorantyści. Występował w wielu
krajach Europy, w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Dokonał nagrań
płytowych, radiowych i telewizyjnych.
Królewscy Rorantyści wykonują przede wszystkim utwory roranckie, ale
mają również w repertuarze utwory o charakterze okazjonalnym i świeckim
(kolędy, pieśni patriotyczne, romantyczne i in.)
Stanisław Gałoński
studiował u wybitnych polskich dyrygentów – Witolda
Krzemieńskiego i Bohdana Wodiczki. Był również studentem muzykologii na
Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów został dyrygentem w
Filharmonii, a następnie w Operze Krakowskiej.
Jest prekursorem w dziedzinie wykonawstwa dawnej muzyki w Polsce. W
1960 roku założył Capellę Bydgostiensis, pierwszy zespół dawnych
instrumentów z zespołem madrygalistów. W 1970 roku założył
Capellę Cracoviensis, wykonującą muzykę różnych epok. Stanisław
Gałoński powołał również do życia zespół Rorantystów, nawiązujący do
tradycji Kapeli Roranckiej, ufundowanej przez króla Zygmunta Starego w
1540 roku, która działała przez ponad 300 lat w katedrze królewskiej na
Wawelu.
Stanisław Gałoński jest animatorem życia muzycznego. Stworzył i przez
15 lat prowadził Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej. Od 1976 roku jest
dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu „Muzyka w Starym
Krakowie”, którego jest założycielem.
Obok muzyki dawnych epok, wykonuje muzyką współczesną, lansując
szczególnie utwory polskich kompozytorów. Wielu z nich dedykowało mu
swoje utwory.
Stanisław Gałoński koncertował w większości krajów Europy (również w
Watykanie, dla Ojca św. Jana Pawła II i Kurii Rzymskiej), wielokrotnie
w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Japonii, Chinach i Korei. Dokonał
wielu nagrań radiowych, płytowych, filmowych i telewizyjnych, w tym
pomnikowego nagrania wszystkich dzieł Mikołaja Zieleńskiego Offertoria
i Communiones na siedmiu CD, które otrzymało 2 nagrody Fryderyk i trzy
nominacje do tej nagrody, jak również nominację do nagrody Koryfeusz
Muzyki Polskiej, oraz 3 nagrody Grand Prix International Orphée d’Or od
Académie du Disque Lyrique w Paryżu.
Jest założycielem Fundacji Capella Cracoviensis, której celem jest
budowa sali koncertowej w Krakowie i działalność na rzecz promocji
polskiej kultury muzycznej.
Odznaczony orderem Ministra Kultury Gloria Artis, orderem papieskim Pro
Ecclesia et Pontifice nadanym przez Jana Pawła II za zasługi w
dziedzinie muzyki kościelnej, oraz medalem Cracoviae Merenti za zasługi
dla życia muzycznego Krakowa.
Królewscy Rorantyści
c/o Fundacja Capella
Cracoviensis
Plac Na Groblach 7
31-101 Kraków
krolewscy.rorantysci@fundacjacc.pl